Điều cần biết về hợp đồng kỳ hạn trong kinh doanh

Với sự phát triển của thị trường chứng khoán và hợp đồng kỳ hạn, đây đã trở thành một hình thức giao dịch phổ biến. Hợp đồng kỳ hạn là văn bản ghi lại việc mua bán tài sản giữa người mua và người bán. Tuy nhiên, đối với nhiều nhà đầu tư tài chính, thuật ngữ này vẫn khá mới mẻ. Để hiểu rõ hơn về giá trị và đặc điểm của hợp đồng này trong kinh doanh, hãy cùng Tự học forex theo dõi bài viết dưới đây!

Thông tin tổng quan về hợp đồng kỳ hạn forward contract

Hợp đồng kỳ hạn (forward contract) là một dạng chứng khoán tài chính. Cùng tìm hiểu về một số đặc điểm của loại hợp đồng này qua nội dung sau đây:

Hợp đồng kỳ hạn là gì? 

Hợp đồng loại kỳ hạn (forward contract) là một dạng chứng khoán phái sinh. Trong đó người mua và người bán thực hiện giao dịch mua bán tài sản vào một thời điểm cụ thể trong tương lai (forward date) với một giá đã thỏa thuận từ trước (forward price).

Khác với loại hợp đồng giao ngay (spot contracts). Tài sản thường được giao trong vòng 2 ngày kể từ ngày kí kết (T+2). Còn hợp đồng kỳ hạn có thời điểm giao nhận xa hơn. Chênh lệch giữa giá kỳ hạn và giá giao ngay được gọi là khoản thặng dư (forward premium) nếu giá kỳ hạn cao hơn. Hoặc sẽ có khoản chiết khấu (forwards discount) nếu giá kỳ hạn thấp hơn.

Hợp đồng này có thể được sử dụng để đầu cơ giá cả trong tương lai. Tuy nhiên thường được áp dụng để tránh rủi ro giá cả hay lãi suất trong tương lai (hedging).

Xem thêm: Lạm phát là gì mà tác động mạnh mẽ đến Forex?

Các loại hợp đồng phổ biến trên thị trường tài chính là gì? 

Trên thị trường ngày nay, việc giao dịch thường dựa vào một số loại hợp đồng kỳ hạn phổ biến. Ở thị trường Việt Nam, đối tượng tham gia này rất đa dạng. Bao gồm các ngân hàng, công ty xuất nhập khẩu và tổ chức tài chính. Dưới đây là các loại hợp đồng phổ biến trên thị trường:

• Hợp đồng kỳ hạn cổ phiếu: Dựa trên cổ phiếu là tài sản cơ sở của loại hợp đồng này.
• Hợp đồng kỳ hạn trái phiếu: Dựa trên trái phiếu là tài sản cơ sở của loại hợp đồng này.
• Hợp đồng kỳ hạn hàng hóa: Các loại hàng hoá như cà phê, lúa, gạo, dầu thô là tài sản cơ sở của loại hợp đồng này.
• Hợp đồng giao dịch tiền tệ kỳ hạn: Biểu thị thỏa thuận mua bán một số lượng ngoại tệ theo tỷ giá xác định trong tương lai.
• Hợp đồng lãi suất có hạn: Thỏa thuận lãi suất sẽ trả vào một ngày thanh toán trong tương lai.
• Hợp đồng kỳ hạn không giao dịch: Thanh toán thực hiện bằng tiền mặt thay chuyển giao tài sản gốc.

Các yếu tố chính hình thành hợp đồng kỳ hạn 

Có 4 yếu tố chính định hình hợp đồng kỳ hạn. Bao gồm: tài sản cơ sở, các bên tham gia, thời điểm đáo hạn trong tương lai (ngày đáo hạn), và giá kỳ hạn xác định thanh toán. Chi tiết như sau:

1. Tài sản cơ sở để mua bán:

• Tài sản thực, ví dụ như: Đậu tương, ngô, cà phê, lúa mì,…
• Tài sản về tài chính, như: Trái phiếu, cổ phiếu, tiền tệ,…

2. Bên tham gia trong hợp đồng:

• Người mua (Long position): Đồng ý mua một tài sản cơ sở vào thời điểm quyết định trong tương lai với giá đã thỏa thuận tại thời điểm hiện tại.
• Người bán (Short position): Đồng ý bán một tài sản cơ sở vào thời điểm quyết định trong tương lai với giá đã thỏa thuận tại thời điểm hiện tại.

3. Thời điểm đáo hạn trong tương lai (ngày đáo hạn):

• Khoảng thời gian quyết định để thực hiện thanh toán hợp đồng.

4. Giá kỳ hạn hoặc xác định thanh toán:

• Mức giá dựa trên giá giao ngay và lãi suất thị trường. Là giá được xác định tại thời điểm hiện tại, áp dụng cho tài sản cơ sở trong tương lai.

Đặc điểm của hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng kỳ hạn có các đặc điểm cơ bản như sau:

• Tại thời điểm ký kết, 2 bên không thực hiện thanh toán hoặc trao đổi tài sản cơ sở. Hoạt động này sẽ diễn ra trong tương lai vào thời điểm đã xác định (ngày đáo hạn).
• Đến ngày đáo hạn, các bên phải thực hiện nghĩa vụ theo thỏa thuận. Dù cho giá thị trường có thay đổi so với giá kỳ hạn.
• Hợp đồng được thỏa thuận và ký kết trực tiếp giữa 2 bên mà không thông qua trung gian Do đó không có chi phí nào phải trả.
• Tài sản cơ sở có thể là bất kỳ những loại tài sản nào. Không cần chuẩn hóa về khối lượng, chất lượng sản phẩm hay giá trị.
• Hợp đồng không niêm yết và giao dịch trên thị trường OTC (Ngoại trường).
• Người tham gia có thể đóng vị thế bằng cách mở một vị thế ngược đối với một hợp đồng tương tự.
• Không yêu cầu thực hiện ký quỹ.
• Tính thanh khoản của loại này thấp, tiềm ẩn khá nhiều rủi ro.

Ví dụ về đầu tư tài chính với hợp đồng kỳ hạn

Tại Việt Nam, hợp đồng này có thể giao dịch dựa trên hàng hóa, ngoại tệ và chứng khoán. Mặc dù chưa phổ biến như các hợp đồng tương lai. Tuy nhiên vẫn có thể giao dịch trên một số sàn giao dịch uy tín và được cấp phép. 

Ví dụ về giao dịch có hạn: Ngày 01/02/2023, Anh A ký hợp đồng mua 1 tấn đậu tương từ Anh B với thời gian là 3 tháng (tức là vào ngày 01/05/2023) với giá 10.000 nghìn VND/kg. Anh B là người bán, Anh A là người mua. Sau 3 tháng, Anh B phải bán 1 tấn đậu tương cho Anh A với giá 10.000 nghìn đồng. Anh A phải mua 1 tấn đậu tương đó với giá đã thỏa thuận vào ngày 01/02/2023. Bất kể giá cả trên thị trường có thay đổi sau 3 tháng hay không.

So sánh hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai forex

Sự khác biệt giữa hợp đồng kỳ hạn forward contract và hợp đồng tương lai là gì? forward contract có thể giải quyết những hạn chế của hợp đồng tương lai không? Xin mời quý độc giả theo dõi chi tiết trong bảng bên dưới.

Giống nhau 

• Loại hợp đồng phái sinh: Cả hai đều thuộc loại hợp đồng phái sinh. Có nghĩa là chúng tạo ra cam kết mua hoặc bán một tài sản cơ sở tại một thời điểm trong tương lai với một giá đã thỏa thuận từ trước.
• Nguyên tắc đối tác: Cả hợp đồng kỳ hạn và tương lai đều yêu cầu sự cam kết giữa hai bên tham gia. Một bên là đồng ý mua và còn một bên là đồng ý bán.
• Ngày đáo hạn: Cả hai loại hợp đồng đều có ngày đáo hạn. Đó là thời điểm mà cam kết trong hợp đồng phải được thực hiện.

Khác nhau 

• Thị trường giao dịch: Loại kỳ hạn thường giao dịch trên thị trường OTC (Over-the-Counter). Trong khi hợp đồng tương lai Forex thường được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán có tổ chức.
• Đối tượng tham gia: Trong kỳ hạn, các bên tham gia thường là các nhà đầu tư tự do, ngân hàng và các tổ chức tài chính. Trong khi đó, hợp đồng tương lai Forex thường được giao dịch bởi các nhà đầu tư cá nhân. Hay các tổ chức doanh nghiệp có nhu cầu bảo vệ khối lượng giao dịch quốc tế.
• Thanh toán: forward contract thường có thanh toán hàng ngày. Trong khi hợp đồng tương lai Forex có thể có thanh toán hàng ngày hoặc cuối kỳ.
• Loại tài sản cơ sở: Trong forward contract, tài sản cơ sở có thể là hàng hóa, chứng khoán, lãi suất. Trong khi hợp đồng tương lai Forex tập trung chủ yếu vào giao dịch ngoại tệ.
• Quy định và giám sát: Hợp đồng tương lai Forex thường được giám sát chặt chẽ hơn. Nó tuân theo quy định nghiêm ngặt hơn do sự tham gia của các sàn giao dịch tổ chức. Trong khi hợp đồng kỳ hạn thường có tính linh hoạt cao hơn và ít quy định hơn.

Đánh giá ưu – khuyết điểm của hợp đồng kỳ hạn 

Ưu điểm:

• Ưu điểm quan trọng nhất của hợp đồng này là khả năng phòng chống rủi ro và đòn bẩy tài chính. Đồng thời là một công cụ hiệu quả để ổn định thu nhập của doanh nghiệp mà không bị ảnh hưởng bởi biến động của tài sản trên thị trường. 
• Hợp đồng kỳ hạn chỉ đơn thuần là sự thỏa thuận giữa hai bên về cách giao dịch hàng hóa một cách đặc biệt. Nên nó linh hoạt hơn đối với các yếu tố như thời hạn, quy mô, và các điều kiện khác.

Nhược điểm:

• Điểm đầu tiên cần lưu ý là tính thanh khoản thấp. Nó làm tăng rủi ro cho loại hợp đồng này. Đặc biệt là trong việc thanh toán giữa các bên liên quan. 
• Hơn nữa, với sự tham gia giới hạn chỉ giữa hai bên – bên bán và bên mua. Nếu một trong hai bên không thể thực hiện hợp đồng theo như đã ký kết. Điều này có thể gây ra rất nhiều khó khăn cho người dùng 
• Đặc biệt, các bên tham gia trong hợp đồng không thể thay đổi được vị trí của mình trước ngày đáo hạn. Điều này cũng tạo ra những hạn chế đáng chú ý.

Xem thêm: Hướng dẫn đăng ký tài khoản sàn IC Markets trên điện thoại

Có nên giao dịch forex với hợp đồng kỳ hạn

Mặc dù tồn tại những hạn chế nhất định, forward contract vẫn là một công cụ được nhiều doanh nghiệp sử dụng, đặc biệt trong chu kỳ suy thoái kinh tế. Nhằm để giảm thiểu rủi ro không mong muốn. Điều này giúp họ ứng dụng forward contract trong thực tế của các thị trường hàng hóa

Các doanh nghiệp áp dụng hợp đồng này nhằm giảm thiểu rủi ro khi giá cả trên thị trường có những biến động đột ngột trong tương lai. Hợp đồng này cho phép họ cố định chi phí hoặc thu nhập của doanh nghiệp trong tương lai mà không cần lo lắng về sự biến động giá cả trên thị trường.

Kết luận

Trên đây là thông tin chi tiết về hợp đồng kỳ hạn. Qua bài viết này, Tự học forex mong rằng bài viết sẽ hỗ trợ mọi người hiểu rõ hơn về loại hợp đồng này và giúp họ dễ dàng triển khai và áp dụng tại doanh nghiệp khi cần thiết.

Câu hỏi thường gặp

Ưu điểm của hợp đồng forward contract là gì?

Ưu điểm chính của forward contract bao gồm khả năng phòng chống rủi ro, ổn định thu nhập và linh hoạt trong việc đàm phán về các điều kiện của hợp đồng.

Làm thế nào để giảm rủi ro khi sử dụng hợp đồng forward contract?

Điều quan trọng là nắm vững thị trường, theo dõi biến động giá cả, và đảm bảo rằng điều kiện trong forward contract được đưa ra một cách rõ ràng và minh bạch.

Tại sao doanh nghiệp nên sử dụng forward contract?

forward contract giúp doanh nghiệp ổn định thu nhập, giảm thiểu rủi ro, và cố định giá cả trong tương lai, giúp họ quản lý tốt hơn các biến động thị trường.